Straatkunst, een cadeautje onderweg
Straatkunst in Berlijn.
Houd je ogen wijd open en je telefoon bij de hand zodat je foto’s kunt maken, want op straat kom je de gaafste kunst tegen. Streetart is een cadeautje onderweg. Maar hoe mooi het ook kan zijn, het maken van (graffiti) afbeeldingen in de openbare ruimte is illegaal.
Wat is street art?
Street art is straatkunst, afbeeldingen gemaakt met een spuitbus op een muur of rolluik. De afbeelding vertelt een verhaal; een politieke boodschap, een kritische blik of juist een grap. De makers blijven – door het illegale karakter – anoniem.
Graffiti is een snel aangebrachte naam (tag) of stripfiguurtje, met een spuitbus of een stift. Soms doet iemand dat om te laten weten dat ‘ie er is geweest, om een territorium af te bakenen met een herkenbaar symbool. Zo heeft Utrecht een beroemde straatkunstenaar. Hij noemt zich KBTR en je herkent zijn tags direct aan de kabouterfiguur die hij sinds 2004 door de hele stad verspreidt.
De Utrechtse kabouter is door de hele stad te zien.
Snel werken met sjablonen
Street art is cool, maar verboden. De kans dat je een kunstenaar op z’n gemakje aan het werk ziet is nihil. Snel en stiekem zijn de toverwoorden. Een kunstwerk is daarom vaak thuis al voorbereid door het maken van stencils, sjablonen van karton. Streetartists gebruiken ook wel eens stickers of thuisgemaakte posters.
Banksy
De bekendste straatkunstenaar is de Engelse Banksy, werken van zijn hand zijn over de hele wereld te zien. Niet alleen op straat, maar ook in musea.
‘Girl with pierced eardrum’ van Banksy in Bristol, Engeland.
Illegaal
Hoe mooi een tag of schildering ook is, het toebrengen ervan staat gelijk aan vandalisme. Wie wat bekladt en wordt betrapt, krijgt een procesverbaal en moet de reinigingskosten betalen. Op speciaal ingerichte plekken is het wél toegestaan om graffiti te spuiten. Ook worden straatkunstenaars regelmatig uitgenodigd om tijdens festivals hun kunsten te vertonen of werk in opdracht te maken.
Graffiti
Het woord 'graffiti' betekent letterlijk 'ingekraste tekeningen'. Het woord komt van het Italiaanse 'graffiare', wat 'schrammen' betekent.
Illegaal aangebrachte graffiti in een straat in Australië.
Opfleuren van de stad
Straatkunstenaars zien hun werk overigens niet als vandalisme. Ze maken het vooral om het straatbeeld op te fleuren, op plekken die bestaan uit grijs en grauw beton. Juist op plekken waar je het niet verwacht, springt de kunst in het oog. Interactie met de omgeving is belangrijk. Een streetartist houdt rekening met de plaats van het kunstwerk en het effect ervan op voorbijgangers.
Street art is overal te vinden. Je moet er alleen wel oog voor hebben. Soms zijn de werken groot en opvallend en kun je er niet omheen. Maar ook in kleine hoekjes vind je de mooiste verrassingen.
Straatkunst in Brazilië, makers: Anderson ‘SAO’ Augusto en Leo Delafuente.
De Neaderthalers deden het ook al!
Je zou kunnen zeggen dat straatkunst er altijd al is geweest, want in de kunstgeschiedenis kunnen we veel periodes aanwijzen waar mensen tekeningen maakten op openbare plekken. Denk aan de grottekeningen gemaakt door de Neanderthalers, de Egyptische hiërogliefen en de graffiti van de Vikingen en Indianen. Het moderne spuitbusgraffiti startte rond 1960. De eerste tags waren vooral schuilnamen, maar de graffitiboodschappen werden steeds kunstzinniger en werden vooral gebruikt om politieke statements mee te maken.
Politiek geladen streetart in Belfast, Noord-Ierland.
Guerilla knitting
Een relatief jonge vorm van straatkunst is guerilla knitting of wildbreien. Straatobjecten zoals bomen, lantaarnpalen en verkeersborden worden aangekleed met kleurrijke breisels. De kunst is minder definitief, een breiwerk verwijder je immers eenvoudig. Een vergelijkbare variant is het wildtuinieren (guerrilla gardening), waarbij zonder toestemming stukken onbenutte grond in steden beplant worden met bloemen of struiken (vaak door het uitstrooien van zaadjes).
Vormen van guerilla knitting.
Stoepkrijt
Stoepkrijt is niet alleen voor kinderen, er wordt ook prachtige kunst mee gemaakt. Vaak op een festival of tijdens een evenement. . Soms ‘gewoon’ een mooi plaatje, maar ook regelmatig een prachtige 3D-creatie.
Zo’n anamorphe tekening lijkt vanaf één bepaald punt driedimensionaal te zijn. Die 3D-creaties zijn super moeilijk om te maken omdat je tijdens het krijten niet goed kunt zien hoe het er op een afstand uitziet.
Edgar Mueller
De Duitse Edgar Mueller is een van de bekendste 3D-straatkunstenaars ter wereld.
3D-tekening gemaakt door Ulla Taylor, foto: Hourann Bosci
Street Art Museum Amsterdam
In de zomer van 2018 opent het Street Art Museum op de NDSM-werf in Amsterdam. Bijzonder is dat alle werken speciaal voor het museum gemaakt worden. Dat gebeurt op een geheime locatie in Nederland. Opvallend is ook het imposante formaat waarop wordt gewerkt. Het kleinste schilderij dat is te zien, is groter dan de Nachtwacht. Ook het oppervlakte van het museum is enorm, met 7.000 m2 wordt het museum het grootste ter wereld.
Muurschildering in Alaska.