Bijzondere tentoonstelling!

In Foam Amsterdam is tot en met 28 januari de interessante tentoonstelling te zien van Vivian Maier. Een opmerkelijke fotografe van wie de kwaliteit van haar foto’s pas na haar dood werd ontdekt. Voor Nana van Dijk draagt het bijzondere levensverhaal van Maier bij aan de manier waarop ze haar beelden beleeft.

Vivan Maier (1926 – 2009) was een bijzondere fotografe van wie we pas jaren na haar dood hoorden. Ze was haar hele leven professioneel nanny in New York, terwijl haar hart misschien wel lag bij de fotografie. Ze ging nooit de deur uit zonder haar camera om haar nek en maakte foto’s van het straatleven van New York en Chicago. Vivian Maier was een onopvallende verschijning. Niemand merkte haar op en niemand zag haar werk. Wonderbaarlijk, want haar foto’s zijn van bijzondere kwaliteit én opvallende kwantiteit. Ze documenteerde alles wat haar aandacht trok, zowel in foto’s, als in geluid en film.

Bij toeval ontdekt

In 2007 ontdekte John Maloof haar negatieven bij een veiling. Uit armoede had Maier al haar bezittingen afgestaan. Haar fotografisch archief werd wegens wanbetaling geveild. Pas toen het in handen kwam van Maloof werd de kwaliteit ervan duidelijk. In de documentaire ‘Finding Vivian Maier’, vertelt Maloof over zijn zoektocht naar het onbekende figuurtje dat zulke doordringende foto’s had gemaakt.

Direct en confronterend

Ik vind haar foto’s erg direct en confronterend. Haar gevoel voor moment, compositie en lichtval is opvallend: ‘She’s got it all’, zoals een fotograaf in de film concludeert. Haar beelden laten elke kant zien van de stedelijke samenleving in de jaren zestig tot en met negentig. Het lijkt wel alsof niemand haar opmerkte, of in ieder geval alsof men haar tolereerde. Ze kwam erg dicht bij haar onderwerpen, vaak in ruige delen van de stad. Opmerkelijk is dat ze veel foto’s van zichzelf maakte, terwijl ze verder geen bekendheid opzocht.

Excentrieke vrouw

De film laat John zelf aan het woord en een aantal mensen die Vivian gekend hebben, zoals de families waar ze als nanny bij in woonde. Samen vertellen ze het verhaal over de excentrieke vrouw met een verborgen verleden. Haar verhaal is treurig, ze leek eenzaam en het leek alsof ze niet wist wat ze met haar foto’s aanmoest. In het begin van haar carrière als nanny was ze geduldig en liefdevol, met de camera als verlengstuk van haar arm. Later werd ze gemeen en onvoorspelbaar, met het fotograferen als eerste prioriteit.

Postuum succes

Vivian Maier heeft postuum succes. Haar werk is te zien in galerieën over de hele wereld en hoort tussen grote namen als Robert Frank en Diane Arbus. Het is bijzonder en opmerkelijk, maar ik vind dat het levensverhaal van deze geheimzinnige vrouw en de manier waarop ze te werk ging, bijdraagt aan hoe ik haar beelden beleef.

Foam Amsterdam

Ook in Nederland is het werk van Vivian Maier te zien. Van 7 november 2014 t/m 28 januari 2015 is een overzichtstentoonstelling – Vivian Maier / Street Photographer – te zien in Foam. De tentoonstelling bevat werk vanaf de jaren ’50 tot en met ’80, zowel in zwartwit als kleur en bewegend beeld. In de tentoonsteling is te zien dat Maier zich concentreerde op sociale onderwerpen: het straatleven, minder bedeelden en emigranten.