Blogserie over auteursrecht
deel 2: Zo zit het!
In een wereld waarin beeld een belangrijke plek inneemt en je met je smartphone fraaie foto’s kunt maken én delen, is een foto voor je blog of website via Google Images zo gevonden. Maar hoe zit het nu precies met auteursrecht? Wanneer mag je een beeld wel of niet gebruiken? Beeldbalie weet alles van auteursrecht en legt graag uit hoe het precies zit met rechten en regels.
Auteursrecht
Zomaar een foto van Google plukken, is niet aan te raden. Elk werk dat een beeldend kunstenaar, fotograaf, illustrator, filmmaker (en ook schrijver, architect, muzikant, ontwerper, etc.) maakt, wordt beschermd door het auteursrecht. De maker van het beeld – de auteursrechthebbende – beslist of een afbeelding van zijn werk mag worden gebruikt. Als de maker toestemming geeft, kan hij bepalen tegen welke voorwaarden een werk verveelvoudigd (gekopieerd) en/of gereproduceerd (via on- of offline publicatie) mag worden en welke vergoeding daar tegenover moet staan.
Licentie / gebruikersrecht
Op basis van het auteursrecht kan een maker aan anderen toestemming geven zijn werk te gebruiken. Normaal gesproken gebeurt dit met een licentie (ook wel gebruiksrecht genoemd).
Aan een licentie kunnen allerlei voorwaarden verbonden worden, zoals de lengte van het beeldgebruik of een maximum oplage. Vaak wordt een vergoeding voor de maker overeengekomen en moet de naam van de maker vermeld worden.
Zomaar een foto van Google plukken mag niet volgens het auteursrecht.
Inbreuk op het auteursrecht
Wanneer een werk zonder toestemming van de maker is gepubliceerd of geproduceerd, wordt gesproken van een inbreuk op het auteursrecht. De maker kan het verdere gebruik verbieden en een geldbedrag als schadevergoeding eisen. Als de partijen er samen niet uitkomen, moet een procedure worden gestart bij de rechtbank.
Uitzondering: citaatrecht
In een enkel geval hoef je niet te betalen voor het reproduceren of publiceren van een beeld.
Het citaatrecht is een voorbeeld van zo’n uitzondering. Ter verduidelijking van een verhaal, mag je een werk citeren.
De voorwaarden om je te beroepen op citaatrecht, zijn:
- het citaat dient ter verduidelijking van een bepaald betoog of verhaal
- het aantal citaten en de omvang van het citaat moet redelijk zijn
- het citaat mag niet de overwegende functie van ‘versiering’ hebben
- bronvermelding is verplicht
Omdat woorden als ‘redelijk’ en ‘verduidelijking’ multi-interpretabel zijn, is het citaatrecht niet de duidelijkste regel. Als een citaat relevant, functioneel en van ondergeschikt belang is, valt het gebruik van een werk onder citaatrecht. Een afbeelding puur als illustratie gebruiken bij een verhaal, valt niet onder citaatrecht.
Vervalling van het auteursrecht
Het auteursrecht vervalt 70 jaar na het overlijden van de maker. Je hebt dan geen toestemming meer nodig om het werk te gebruiken en je hoeft ook geen financiële vergoeding te betalen.
Kortom:
Let goed op als je ergens een beeld vandaan vist! Zomaar zonder toestemming een beeld van internet plukken en gebruiken, mag niet.
Kom je er niet uit? Schakel dan Beeldbalie in. Wij weten alles van beeld, zoekmachines, rechten en licenties. Neem contact op als je meer wilt weten.
Lees hier de andere blogs uit deze serie over auteursrecht:
deel 1 – Auteursrecht aan de hand van een aapselfie