Blogserie over auteursrecht

In een wereld waarin beeld een belangrijke plek inneemt en je met je smartphone fraaie foto’s kunt maken én delen, is een foto voor je blog of website via Google Images zo gevonden. Maar hoe zit het nu precies met auteursrecht? Wanneer mag je een beeld wel of niet gebruiken?
Beeldbalie weet alles van auteursrecht. Laten we beginnen bij de basis. En wel met een spraakmakende rechtszaak, van een foto gemaakt door een aap.

Aapselfie

Wellicht heb je iets van de discussie meekregen over het auteursrecht van een aap. In 2011 loopt de Britse natuurfotograaf David Slater door een natuurpark in Sulawesi, als zijn camera door een makaak geroofd wordt. Gefascineerd door het geluid van de camera (de sluiter), maakt de aap een aantal foto’s van zichzelf en andere apen. De fotograaf vertelt zijn verhaal aan de Daily Mail en het verhaal en de foto’s zijn een hit. Andere nieuwssites plaatsen artikelen en voegen de door de aap gemaakte foto’s bij. Fotograaf Slater vraagt alle websites de foto’s te verwijderen en beroept zich op zijn auteursrecht. Maar heeft hij wel het auteursrecht op deze foto’s? Of liggen die bij de aap?

Slater versus Wikipedia

In augustus 2014 kwam de zaak weer in het nieuws, doordat David Slater een rechtszaak tegen Wikipedia is gestart. De populaire online encyclopedie gebruikt de aapselfie op de pagina over de kuifmakaak. Auteursrechteninstantie US Copyright Office stelt Wikipedia in het gelijk. ‘Auteursrecht wordt verleend aan mensen, niet aan creaties van dieren, planten, de natuur en goddelijke en bovennatuurlijke wezens.’ De nieuwe richtlijnen van de instantie zijn nog niet definitief.

13.000 euro rechtzaak

De rechtszaak kost de fotograaf zo’n 13.000 euro. ‘De aap heeft op de knop gedrukt, maar ik heb alle voorbereidingen getroffen’, zegt de fotograaf. Zo betaalde hij zijn kostbare reis naar Indonesië en nam een vermogen aan apparatuur mee. Doordat Wikipedia zijn foto’s zomaar beschikbaar stelt, loopt hij inkomsten mis. Wat de uitspraak van de rechter zal zijn, is niet goed te voorspellen. In het Verenigd Koninkrijk is het mogelijk om het auteursrecht te claimen op ‘intellectuele creatie’. De fotograaf zal hiervoor hard moeten maken dat hij vooraf bedacht heeft dat de aap zelf foto’s zou gaan maken. Zal de aap met deze zaak uit de mouw komen?

Auteursrecht

De basis van het auteursrecht is dat een maker van een beeld automatisch het auteursrecht krijgt op dat beeld. Iedereen die een beeld wil gebruiken, moet daar toestemming voor vragen aan de maker. Er valt nog veel meer over te vertellen!

Lees ook

deel 2 – Beeldrecht, zo zit het!

deel 3 – Openbare ruimtes en portretrecht

deel 4 – Lang leve de moderne deelmaatschappij